hoạn gen là dạng bài tập thường nằm trong những câu ở chừng độ áp dụng và đạt được thành công cao trong đề thi THPT QG. Đây được xem là một trong các nội dung quan trọng và rất khó trong chương trình sinh vật học lớp 12. Để sở hữu thể sở hữu được điểm số tuyệt đối ở những bài tập liên kết gen và hoán vị gen, thí sinh cần nắm thật chắc lý thuyết và học tập thật phổ thông phần bài tập này.
1. hoạn gen là gì? Thế nào là tần số hoán vị?
1.1. thí điểm của Moocgan
giải thích kết quả thí điểm của Moocgan:
từ kết quả lai phân tích ở FB, Moocgan cho rằng trong thời kỳ tạo giao tử ở phép lai phân tích:
Ruồi (đực) thân đen, cánh cụt (fracbvbv) giảm phân tạo một dòng giao tử bv.
Ruồi (cái) F1 (fracBvbv) giảm phân tạo 4 chiếc giao tử sở hữu tỷ lệ ko bằng nhau: giao tử BV = bv = 41%; Bv = bV = 9%.
Hiện tượng này xuất hiện là do trong giai đoạn giảm phân giao tử ở ruồi (cái): 2 gen B và V cũng như b và v kết liên ko hoàn toàn, đã xảy ra hiện tượng hoạn giữa alen B và alen b dẫn đến sự xuất hiện thêm 2 loại giao tử Bv và bV, dẫn tới sự tổ hợp lại những tính trạng ba má.
hạ tầng tế bào học của hiện tượng hoán vị gen:
Tại kỳ phần đầu của giảm phân 1, ở một số tế bào đã xảy ra hiện tượng tiếp hợp và trao đổi chéo giữa 2 crômatit khác nguồn trong 4 crômatit của cặp NST tương đồng → Kết quả là những gen mang thể đổi vị trí cho nhau và khiến cho xuất hiện các tổ hợp gen mới.
Tổ hợp gen mới gồm có hai cộng đồng giao tử:
- Giao tử liên kết.
- Giao tử hoạn.
1.2. khái niệm hoán vị gen và tần số hoán vị
- hoạn gen là hiện tượng những gen cùng nằm trên một NST nhưng liên kết ko hoàn toàn trong giai đoạn phân bào. kết thúc giảm phân tạo ra tổ hợp giao tử mới.
- Tần số hoán vị gen là thước đo xác định khoảng phương pháp khá giữa những gen nằm trên một NST. Tần số thiến gen (Khoảng cách tương đối) nghiêng ngả trong khoảng 0%-50%.
- Đặc điểm của hoạn gen:
Tần số hoạn được xác định bằng tỉ lệ % số cá thể sở hữu tái tổ hợp gen:
Tần số thiến gen (f) = (Số cá thể mang kiểu hình tái tổ hợp)(Tổng số cá thể đời con)x100
Tần số số thiến gen (f) bằng tổng tỷ lệ các giao tử có gen hoán vị.
Tần số hoán vị gen (f) giữa 2 locus gen nào đấy luôn leqslant 50%.
2. Nội dung của quy luật hoán vị gen
- Trong giai đoạn giảm phân, đã xảy ra sự tiếp hợp và bàn bạc chéo giữa những crômatit khác nguyên nhân trong cặp tương đồng trong kì phần đầu của giảm phân I, dẫn tới hiện tượng hoạn gen khiến cho xuất hiện tổ hợp gen mới.
- Vì với hiện tượng tiếp hợp - trao đổi chéo nên trong thực tiễn số cộng đồng học tập gen kết liên rộng rãi hơn số NST trong bộ NST đơn bội (n) của loài.
- Đối có các cộng đồng học tập gen kết liên ở tình trạng đồng hợp hay chỉ có 1 cặp dị hợp tử thì khi xảy ra thiến gen cũng sẽ ko gây hậu quả gì.
- 2 gen nằm càng gần nhau lực liên kết càng lớn thì tần số hoán vị gen càng nhỏ → Tần số hoạn gen tỉ lệ thuận mang khoảng phương pháp giữa những gen trên NST.
- Tần số thiến gen (f) bằng tổng tỷ lệ các giao tử sở hữu gen hoạn.
- thiến gen thường với tần số không bao giờ vượt quá 50%, dao động từ 0 – 50% → tỷ lệ giao tử hoán vị gen không vượt quá 25%.
- hoạn gen có thể xảy ra ở một giới (VD: ruồi giấm, tằm dâu...) hoặc xảy ra ở cả 2 giới (VD: đậu hà lan, người...). Tần số hoạn gen ở mỗi giới cũng với thể khác nhau ở một số loài (VD: ở người, tần số hoạn gen ở nữ thường cao hơn nam).
- Để xác định tần số hoán vị gen, người ta thường dùng phép lai phân tích.
3. hoạn gen có ý nghĩa gì trong thực tiễn?
- Ý nghĩa của hiện tượng thiến gen là tạo ra các giao tử với tổ hợp gen mới cho nên thời kỳ thụ tinh đã tạo ra vô số các biến dị tổ hợp → tạo nguồn biến dị di truyền phong phú cho thời khắc tiến hóa -> làm tăng tính nhiều của những loài giao hợp.
- Nhờ hoán vị gen mà các gen quý trên các NST tương đồng với khả năng tổ hợp với nhau làm thành cùng đồng học tập gen kết liên mới rất có ý nghĩa trong tiến hóa và chọn giống.
- Xác định tần số thiến gen sẽ giúp xác định trình tự và khoảng phương thức tương đối giữa các gen trên NST trong việc thiết lập bản đồ di truyền.
- Việc dự báo được khoảng cách thức tương đối của các gen trên 1 NST cũng giúp các nhà công nghệ giảm được thời kì mua đôi giao phối -> nâng cao hiệu quả và năng suất giao cấu.
* Bản đồ di truyền:
- Bản đồ di truyền (bản đồ gen) là bản đồ về lớp lang sắp đặt và vị trí tương đối của những gen được xây dựng trên tần số thiến gen.
- Khoảng cách giữa các gen được đo bằng tần số hoán vị gen (HVG); tổ chức đo khoảng cách thức được tính bằng tần số HVG gọi là centiMoocgan (cM) [1cM = 1% tần số HVG].
- nếu biết được tần số thiến gen của 2 gen nào đó ta sở hữu thể tiên lượng được tần số những tổ hợp gen mới trong những phép lai, nhờ đấy rút ngắn được thời gian tạo giống vì chẳng hề mất thời kì do chọn đôi giao hợp một hình thức mò mẫm.
4. Mối quan hệ giữa hoán vị gen và kết liên gen
- thiến gen xảy ra trên cơ sở vật chất ban đầu là các gen liên kết cộng nằm trên 1 NST nhưng xảy ra thiến do sự kết liên ko hoàn toàn. Theo phương thức hiểu khác, do khoảng giải pháp những gen trên NST xa nhau -> tăng kỹ năng xảy ra hoán vị; hoán vị gen cũng không chỉ phụ thuộc đơn giản vào khoảng phương thức các gen trên 1 NST.
- dù rằng có xảy ra hiện tượng thiến nhưng thiên hướng cốt yếu giữa các gen vẫn là hiện tượng kết liên và di truyền cộng nhau.
- Sau lúc sở hữu hiện tượng thiến gen ở kì khai mạc giảm phân 1 thì những gen sẽ tái xuất hiện trở lại hiện tượng liên kết gen do thiên hướng của các gen trên cộng một NST là hiện tượng liên kết.
5. các dạng bài tập thiến gen và giải pháp giải
Dạng 1: Xác định quy luật thiến gen
Đọc tiếp bài viết tại:
https://vuihoc.vn/tin/thpt-hoan-vi-gen-516.html
文章定位：
